De Zuidbatterij 1939-1945

Gerrit Gerrits

Harde kaft, 70 pag., 22 x 31 cm, met illustraties en foto's in kleur en zwart-wit
Een uitgave van Paul Dijkstra Communicatie-advies, Leeuwarden 2019, € 19,50







Gerrit Gerrits (1949) woont al zijn hele leven op Texel.
Op jonge leeftijd kwam hij in aanraking met de overblijfselen van de tijdens de Tweede Wereldoorlog gebouwde Atlantik-wall.
In 1968 werd zijn interesse voor de bunkers van deze linie groter, en begon hij met het verzamelen en vastleggen van de geschiedenis daarvan.

In 2017 begon Gerrits met het verwezenlijken van een lang gekoesterde wens, namelijk het maken van een boek over de Nederlandse en de Duitse Zuidbatterij die bij paal 9 was aangelegd.

Zijn jarenlange onderzoek naar deze unieke batterij is terug te vinden in dit boekwerk.






De klassieke foto van de Zuid-batterij




Duitse bunkers op Texel

Stützpunktgruppe Texel, 1940-1945

Paul Dijkstra

Harde kaft, 160 pag., 17 x 24 cm., binnenwerk in zwart-wit
Met veel historische foto's en plattegronden
Een uitgave in eigen beheer uit 2015
Uitverkocht










Artikel Texelse Courant, 9 jan 2015




Atlas van de oorlog op Texel

Herfsttij en ondergang van de Atlantikwall

Paul Dijkstra

Harde kaft, 319 pag., 22 x 31 cm, met veel foto's, kaarten en plattegronden in kleur
Een uitgave in eigen beheer uit 2016
Uitverkocht







De Atlas van de oorlog op Texel laat meer zien dan alleen maar bunkers.

Na het einde van de Tweede Wereldoorlog werden de Duitse bunkers door het Bureau Registratie Verdedigingswerken opgemeten en vrijgegeven voor de sloop.
Sommige bunkers kregen in die tijd ook een nieuwe functie.

Deze uitgave gaat over de aftakeling van de Atlantikwall en de hernieuwde interesse in de bunkers vanaf de jaren zeventig.
Het bevat meer dan vijfhonderd nog niet eerder gepubliceerde foto's, kaarten en plattegronden.




De Georgische muiterij op Texel, april-mei 1945

Een militair-historische gids

Serge Blom en Rolf de Winter

Gebonden, 256 pag., 17 x 24 cm, met foto's en afbeeldingen in kleur
Uitgeverij Van Wijnen 2016
Uitverkocht







Op 6 april 1945 ontving Adolf Hitler in zijn Berlijnse Führerbunker het bericht dat op het Wadden-eiland Texel troepen van het Georgische Infanterie-Bataillon 822 van de Wehrmacht aan het muiten waren geslagen.

De Georgische muiters, die eerder in de Tweede Wereldoorlog als soldaten van Stalins Rode Leger krijgsgevangen waren gemaakt en vervolgens in Duitse dienst waren getreden, zagen een opstand als de laatste mogelijkheid zich te rehabiliteren.
De muiterij ontwikkelde zich tot een bloedige strijd, waarbij de Duitsers alles op alles zetten om de orde te herstellen.

Tijdens de verbeten gevechten betaalden de Georgiërs, de Duitsers en ook de Texelse burgers een hoge prijs.
Meer dan duizend mensen kwamen om het leven.

Deze slagveldgids voert ons langs achttien locaties op Texel,  waar het verloop van de muiterij zich geleidelijk aan u ontvouwt.
Indringende ooggetuigenverslagen en historisch beeldmateriaal brengen de gebeurtenissen in het voorjaar van 1945 weer tot leven, ondersteund door eigentijdse fotografie, (met troepenbewegingen ingetekende) luchtfoto's en tactische kaarten.

Door het totaalbeeld laat deze militair-historische gids zich lezen en raadplegen als een overzichtswerk.




De zaak Gerrit Nanse

Een sodomieproces uit de 18de eeuw

Martin Vlaming

Gebonden, 169 pag., 24,5 x 17,5 cm, met veel illustraties in kleur en zwart-wit, uitgeverij HMI 2022, € 19,50



              



Op 22 januari 1711 werd een inwoner van het Texelse gehucht Oost door de Hoge Vierschaar in Den Burg veroordeeld tot de brandstapel.
Hij zou in het holst van de nacht met een schaap gepaard hebben.
Waarom kreeg hij daarvoor zo'n zware straf opgelegd?

Veel van de magistraten, zoals de schout, de bestuurs-ambtenaren en de predikanten kwamen van het vasteland, meest al uit Holland.
Het college van rechters bestond uit plaatselijke notabelen.
In de oosthoek van het eiland woonden laaggeletterde boeren en zeelui.

Loodsen verdienden hun brood op het Marsdiep waar schepen van de VOC of fregatten uit het Noorderkwartier voor anker lagen.
Werklozen werden in de herbergen bij een kruikje brandewijn geronseld als matroos op een fluit richting Batavia.

De zoektocht naar het leven en de dood van Gerrit Nanse geeft een indringend beeld van een kleine gemeenschap in een duistere tijd.

Martin Vlaming (1953) is op Oost geboren als boerenzoon en studeerde antropologie in Amsterdam.

In 2015 verscheen zijn monografie 1000 jaar Oost, kroniek van een gehucht



      Artikel Texelse Courant, 23 aug 2022







1000 Jaar Oost

Kroniek van een gehucht

Martin Vlaming

Harde kaft., 212 pagina's, ca. 27,5 x 25 cm., een uitgave van Elikser, Leeuwarden 2015

Met illustraties in kleur, een register en een losse inlegkaart
Uitverkocht







Oost is een gehucht van ruim 40 huizen op de uiterste punt van de Texelse keileem-rug.
Tot de inpoldering van Het Noorden eind 19de eeuw vormde die punt een landtong in de Waddenzee.

Het plaatsje werd bevolkt door vissers en boeren die door de eeuwen heen een taaie strijd om het bestaan hebben gevoerd.

Als telg van een oude Ooster familie begon Martin Vlaming een zoektocht naar de geschiedenis van zijn geboorteplaats.
Hij verzamelde foto's en kaarten en vergeleek wat hij zag met informatie uit boeken, kranten en digitale bestanden.
Familie-overlevering, mededelingen van bewoners en waarnemingen ter plekke vulden de geschreven bronnen aan.

1000 Jaar Oost is een historische studie over dit gehucht en een gids voor wie er wil gaan kijken.
Het boek is voorzien van een register en een bijgevoegde inlegkaart met plattegrond.




Met Blok over Texel

Een rondje over Texel aan de hand van schilderingen van Blok van der Velden

Samengesteld door Herman Bakker

Slappe kaft, 64 pag., in kleur op liggend formaat van 21 x 14,5 cm, uitgegeven door Klif Art, Den Hoorn 2016
Uitverkocht







Ad Blok van der Velden (1913-1980) woonde van 1946 tot 1975 op Texel.
Eerder verbleef hij hier al geregeld, vooral in de zomer.

Hij heeft het oude ongerepte Texelse landschap vastgelegd in tekeningen, aquarellen en olie, in een periode van voor de ruilverkaveling.
Zijn stijl kenmerkt zich in het begin door een klassiek donker palet: Hollands impressionisme zoals dat van de Haagse School.
Omstreeks 1950 wordt zijn werk losser en kleuriger.

De onderwerpen op Texel zijn vooral het oude boerenland, de duingebieden van de Muy en de Slufter, en doorkijkjes vanuit de duinen naar de Noordzee.
Daarnaast zijn van hem bekend dorpsgezichten, duinroosjes, narcissen in het Schumakers-bosje en de haven van Oudeschild.

Het liggende boekformaat past goed bij de beeldverhouding van zijn schilderijen.





Duindoorkijkjes met een weerkaatsing van de zon op de zee werden goed verkocht, en dus ook vrij veel gemaakt




Het (on)veranderde Texelse landschap

Herman Bakker

Een catalogus bij de gelijknamige tentoonstelling in galerie Klif Art Den Hoorn van in 2015
Slappe kaft, 61 pag, 14,5 x 21 cm, met foto's in kleur, uitgegeven en samengesteld in eigen beheer
Uitverkocht







Aan de hand van vijfenvijftig originele kunstwerken van diverse kunstenaars laat Herman Bakker met recente foto's zien wat (on)veranderd is gebleven in het Texelse landschap.

De gekozen volgorde in de catalogus kan gebruikt worden als leidraad voor het bezichtigen van de beschreven locaties.

De uitgave is verschenen ter gelegenheid van het tien-jarig bestaan van zijn Galerie.




Ons Genoegen

88 Texelse tekeningen van Blok van der Velden

Samengesteld door Herman Bakker en Pieter de Vries
Het voorwoord is van Jaques Dijt

Harde kaft, 92 pag., gedrukt op 140 grams HVO papier, formaat 24 x 30 cm, uitgegeven in eigen beheer
Blok leidt zelf de foto's in aan de hand van een interview uit 1967
Uitverkocht








Met de kop op zee

Een visserij-geschiedenis van Texel

Cor de Wolf, Sam van der Slikke, Cor de Wolf en Frits Aalderink

Gebonden, 30 x 30 cm, 462 pagina's
Uitgegeven door museum Kaap Skil in augustus 2015
Uitverkocht







Met de kop op de zee, een visserijgeschiedenis van Texel is geschreven door Cor de Wolf, Sam van der Slikke en Frits Aalderink. 

Het boek is het eindresultaat van tientallen jaren speur-, en schrijfwerk.

Van der Slikke en Aalderink deden onderzoek in archieven, musea en particuliere collecties.
Ze speurden naar informatie en foto's over geschiedenis en bouw van alle stalen kotters die onder Texelse vlag hebben gevaren.

Cor de Wolf tekende verhalen op uit de verslagen van Texelse vissers.

Het is een kloek gebonden boek van bijna 5 kilo, en bevat een vracht aan foto's en informatie over de Texelse stalen vissersvloot, aangevuld met meer dan vijftig verhalen uit deze bijzondere Texelse bedrijfstak.




Een eeuw eigen

Geschiedenis van TESO 1907-2007

Willem Boot

Jubileumboek bij het 100-jarig bestaan van Texels Eigen Stoomboot Onderneming
Gebonden, 380 pag., rijk geillustreerd, 22,5 x 31 cm
Uitverkocht







TESO (Texels Eigen Stoomboot Onderneming) is een bedrijf zonder winstoogmerk, met als belangrijkste doel een stipte en betaalbare veerdienst voor de lokale bevolking.

In augustus 2007 bestond het bedrijf 100 jaar.
Het feest is groots gevierd op de haven van Oudeschild. Tegelijkertijd verscheen dit speciale jubileumboek.

De geschiedenis van de Texelse bootdienst wordt er uitvoerig in beschreven, voorzien van tal van historische foto's en mooie verhalen.
Verder bevat het detail-tekeningen van schepen en ander interessant archief-materiaal.

Het boek is niet saai-chronologisch opgebouwd, maar ingedeeld naar een aantal thema's, zoals bestuur, passagiers en klanten, en het vlootbeleid.

In augustus 1908 ontving TESO zijn eerste eigen stoomboot, de Dageraad.
Voorheen charterde TESO zijn schepen.

Op de cover van het boek kijken we vanaf een oude stoomboot door een patrijspoort naar de Dokter Wagemaker..
Deze veerboot is vernoemd naar huisarts Wagemaker die een eeuw geleden de TESO heeft opgericht.






De stoomboot Marsdiep (in 1926 in gebruik genomen door de TESO), aan de kade van Oudeschild




Texel, ontroerend goed

Leven en werk van Harry Tielemans (1929-2001)

Samengesteld door Cees Govers
Fotografie Pieter de Vries
Het voorwoord is van Harry de Graaf

Gebonden., 168 pag., 24,5 x 22,5 cm, uitgegeven door LenR in 2003
Uitverkocht







Cartoonist, tekenaar, schilder, kunstenaar, leraar, verzamelaar van curiosa, humorist, cynicus en nostalgiseur.
Trefwoorden die van toepassing zijn op Harry Tielemans.

De rijk geïllustreerde levensbeschrijving is samengesteld door bewonderaar Cees Govers uit Ede.

Het boek is een eerbetoon aan de man die beroemdheid verwierf met zijn spotprenten en van wie in vele huiskamers schilderijen aan de muur hangen.

'Hij dacht in beelden en sprak in cartoons.'

In zijn schilderijen, kunstwerken en spotprenten legde Tielemans consequent zijn eigen lijn: krachtig, aansprekend, humoristisch, ironisch en soms bizar.

Concessies doen was hem vreemd. Waardering of kritiek brachten daar nooit verandering in.

De ruimte en geborgenheid van het leven op zijn geliefde Texel bleven een bron van inspiratie en dadendrang.
Als vakman vond hij het predikaat 'kunstenaar' aanmatigend.

Toch heeft hij die titel wel ruimschoots verdiend.




De Mythe van Texel

Het eiland rond in 13 mysterieuze reddingen

Gebonden, 120 pag., een uitgave in eigen beheer, Texel 2010

Met verhalen van o.a. Diet Verschoor, Jan Heemskerk, Theun de Winter, Tessa de Loo en Imme Dros
Samegesteld door Frans Hopman & Rob Maaswinkel
Uitverkocht







De Mythe van Texel is een gevarieerd lees-, en kijkboek. Het bevat een kaart met de plaatsen waar de verhalen zich afspelen.
Cultuur-historische en interessante informatie over de omgeving is aan de verhalen toegevoegd.

De Mythe voert terug naar een schpbreuk op 31 oktober 1610.
Het vrachtschip De Vriendschap, een driemaster met 30 man aan boord, loopt op een zandbank in het Eierlandse Gat.

Op verzoek van kapitein Kikkert stappen 8 vrijwilligers, allen Texelaars, in een sloep om hulp te halen bij de kastelein van het Eierlandse huis.
Hulp komt, maar de 8 zijn nooit bij de kastelein geweest.

Ze keren niet terug en worden ook nooit gevonden.

Ze hebben de afgelopen 400 jaar als geesten of schimmen een aantal reddingen verricht.
Daarom is men ze 'De Skimme van Texel' gaan noemen.




Het licht van Texel

Over Johannes Ludovicus Kikkert  (1810-1878)

J.L. Kikkert

Paperback, 105 pag., 16 x 24 cm, uitgeverij Verloren 1991
Uitverkocht







In 1823 vertrok de dertienjarige Johannes Ludovicus Kikkert vanuit zijn geboorteplaats Den Burg naar Amsterdam voor een studie aan de Kweekschool voor de Zeevaart en de Stuurmanskunst.
Zijn hart ging uit naar de grote vaart, maar toen zijn oudste broer overleed, moest hij gaan werken op het notariskantoor van zijn vader.

Uit zucht naar het avontuur en met een ontluikend Oranje-gevoel meldde hij zich in 1830 aan als vrijwilliger voor de strijd tegen de Belgen.
Van zijn belevenissen tijdens de Tiendaagse Veldtocht hield hij een dagboek bij, dat veel minder chauvinistisch is dan gebruikelijk in die tijd.

Terug op Texel maakte Kikkert carrière.
Hij werd notaris en wethouder, vice-consul van België en lid van de Provinciale Staten van Noord-Holland.
Daarnaast beoefende hij de cartografie, trad op als investeerder en was de drijvende kracht achter de bouw van de Texelse vuurtoren.

Op 1 november 1864 kon Kikkert plechtig het Eierlandse licht ontsteken.

Tragisch genoeg was het juist deze vuurtoren die hem, blijkens zijn curieuze correspondentie met prins Hendrik der Nederlanden, in de problemen heeft gebracht.

Deze biografie verschaft een opmerkelijk inzicht in het reilen en zeilen van de Texelse, en meer in het algemeen die van de Noord-Hollandse gemeenschap in de vorige eeuw.




Texel in oude ansichtkaarten 1

Klaas de Ridder

Slappe kaft, 64 pag., foto's in zwartwit, uitgeverij Retrospect Boekproducties 2009, € 9,75







(Uit het voorwoord)

Deze uitgave is niet het eerste boekje over Texel en ook niet het eerste waarin oude prentbriefkaarten zijn opgenomen.
Toen de uitgever mij vroeg om 60 kaarten uit mijn eigen verzameling te kiezen en van tekst te voorzien, moest ik daarom eerst bedenken op welke manier dit voor het publiek het meest interessant kon gaan zijn.

Uiteindelijk heb ik gekozen voor een mix waarin heel vroege fotografie wordt afgewisseld met beelden uit een minder ver verleden, tot in de jaren zestig.
Het aardige daarvan is, dat je bij de oudste serie het grote verschil ervaart met de tegenwoordige tijd, terwijl je er dankzij de nieuwere juist meer herkenning en houvast aan krijgt.

Naast een aantal klassiekers die ik niet wilde missen, heb gezocht naar ansichtkaarten die niet eerder in boekvorm zijn verschenen.
De begeleidende teksten zijn kort en informatief, en bevatten veel feiten, maar ook bijzondere wetenswaardigheden.




Texel in oude ansichtkaarten 2

Klaas de Ridder

Retrospect Boekproducties Zuidwolde, € 9,75








Texelaars in het leger van de paus

Reisverslag van Cornelis Witte, zoeaaf van 1866-1868

Sjaak Schraag

Gebonden, 145 pag., geïllustreerd, uitgeverij Nox 2006, € 9,75







Op een stormachtige zondag in 1866 vertrok Cornelis Witte per boot uit de haven van Oudeschild.
Hij werd soldaat in het leger van de paus, oftewel een zoeaaf.

Enkele jaren patrouilleerde hij door de bergen rond Rome, op zoek naar rovers, lekker eten, schone kleren, prachtige kerken, goede wijn en ander avontuur.
Hij trof soms andere Texelaars, zelden zag hij de gevreesde troepen van Garibaldi, de Italiaanse veldheer die Rome belaagde.

'Hier is het rustig voor het oog,' schreef Witte, 'maar het broeit en smeult altijd maar voort, zo zuiver is het niet (...).'
'Als we weer moeten kloppen wil ik graag mee.'
'Ik ben er tweemaal doorgerold, en ik zal er nu ook wel weer doorheen gaan komen. De kogels kunnen me nog niet raken.'

Cornelis Witte liet een smeuig reisverslag na, maar ook een uniform en brieven en foto's uit zijn diensttijd.

Dat inspireerde Sjaak Schraag, zijn achterkleinzoon, om de geschiedenis van de Texelse zoeaven te gaan beschrijven.
Daar is aan toegevoegd een brief van Klaas Smit, gedateerd 9 november 1867, die een beschrijving geeft van de beslissende slag bij Mentana.




Geschiedenis van de Rooms-Katholieken op Texel

Sjaak Schraag

Harde kaft, 200 pag., afbeeldingen in zwart-wit en foto's in kleur
Uitgegeven in eigen beheer i.s.m. uitgeverij Pirola, januari 2013
Tijdelijk niet leverbaar







Een uitgave ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan van de Johannes de Doperkerk in Den Burg.

Het boek behandelt de geschiedenis en ontwikkeling van alle R.K.-kerken en bij-kerken op Texel, voor, en na de reformatie.

Deze geschiedenis geeft een veelheid aan informatie, onder meer over de oude kerkgebouwen en kerkhoven, zoals die van de Westen.

Maar ook over de kloosters en het kloosterbezit op het eiland, de schuilkerken, de bouw en inrichting van de parochiekerk van Den Burg vanaf 1863, het kerkbestuur, de katholieke verenigingen en het armbestuur van de verschillende parochies, het zusterhuis St. Agnes, het rusthuis St. Jan, het katholieke onderwijs in de dorpen, en de priesters en religieuzen op Texel. 

Het is een rijk geïllustreerd en goed gedocumenteerd werk dat werd uitgebracht in een kleine oplage.




Tessels woordenboek

Gelein Jansen

Gebonden / paperback, Tessels-Nederlands / Nederlands-Tessels, 311 / 287 pag, 13 x 20 cm, € 29,50/ 22,50
Uitegeven door LenR







Na het in 1993 verschenen Tessels voordenboek Nederlands-Tessels (met sèèggies) is er ook een editie Tessels-Nederlands.

Het geeft een overzicht van ruim 13.000 woorden en als extraatje twee in het Tessels vertaalde volksverhalen van Texelaar W. Metz Tzn, daterend uit de periode 1910 tot 1920.

De sèèggies (uitdrukkingen) die zijn opgenomen in de editie Nederlands-Tessels staan achterin, dus apart van de woordenlijst.

Met steun van de dialect-club zijn er daarvan ongeveer 1100 verzameld die op trefwoord zijn gerangschikt.